Umeshkumar Tarsariya

માણસ પણ અજીબ છે..!
સ્વાર્થનું શેર કરે..
ઈતર બધું ઇગ્નોર કરે.

બાળક જ્યારે નાનુ હોઈ ત્યાર થી જ તે કંઈકને કંઇક શીખતું આવતું હોય છે. આજના સમયમાં જે રીતે બાળકો નવી વસ્તુ શીખી રાખ્યા છે, જોતા એવું લાગે છે કે માતાના ગર્ભ માંથી જ તે શીખીને આવ્યા હોય.

પરંતુ મિત્રો, આજે આ ઉંમરે મને અહેસાસ થાય છે કે જેમ જેમ વ્યક્તિ મોટો થતો જાય છે તેમ તેમ તેનું શીખવાનું કૈશલ્ય ઘટતું જાય છે. એક ઉમરે વ્યક્તિને એવું લાગે છે કે તેને બધું જ આવડે છે. તેને કોઈની જ્ઞાન બાબતે જરૂર જ નથી પોતે વિદ્વાન થઈ ગયા છે. બસ આજ સમયે તે શીખવાના દરવાજાઓ બંધ કરીને બેસી જાય છે અને નવું કશું પણ શીખી સકતા નથી.

આ વસ્તુનો અનુભવ મને પ્રથમ વખત ત્યારે થયો જ્યારે હું મારા ભાઈ પાસે 4 વિલ ગાડી શીખી રહ્યો હતો. મને બરોબર યાદ છે જ્યાં મારી ભૂલ પડતી મને મારો ભાઈ સમજાવતો. પણ એકની એક ભૂલ બીજી વાર થાય ત્યારે શીખવનાર કડક શબ્દનો પ્રયોગ કરે જ જે સ્વાભાવિક છે. એવાજ કડક શબ્દ જ્યારે હું મારા ભાઈ પાસે સાંભળતો તો મનમાં થતું આ કેટલું સરળ છે હું હમણાં જ કરી લઈશ મને તો આવડે જ છે. બસ એજ “મને તો આવડે જ છે” વાત મને એ શુ કહી રહ્યા છે તે શીખવામાં બાધા રૂપ થતું અને એજ ભૂલ વારંવાર થતી. પરંતુ જ્યારે મેં એ વસ્તુ સમજી અને ભાઈ શુ કહી રહ્યા છે તેના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું તો શીખવાનું ઘણું સરળ થઈ ગયું ને વાસ્તવમાં તે જે શીખવવા માંગતા હતા તે હું શીખી શક્યો.

દોસ્તો, મારુ એવું માનવું છે કે જ્યારે આપણે કોઈક પાસે કંઈક શીખતાં હોઈએ ત્યારે આપણે એ વાત સ્વીકારીને જ ચાલવું પડે કે મને કસું આવડતું જ નથી તો જ આપણે જેતે વ્યક્તિ પાસે કશુંક શીખી શકીશું.

જે વ્યક્તિને બધું જ આવડે તે ક્યારેય વિશેષ જ્ઞાનને પામી શકતા નથી.

એક બાળકની શીખવાની શક્તિ વધુ હોય છે તેનું મુખ્ય કારણ જે તે બાળક સ્વીકારે છે કે તેને જેતે વિષયમાં કંઈજ જ્ઞાન નથી. પરંતુ જેમ જેમ જે તે બાળક શિખતું જાય તેમ તેમ તેનામાં “મને બધું જ આવડે છે” નો ભાવ બને છે અને એજ ભાવ તેને આગળનું જ્ઞાન મેળવવામાં બધા રૂપ થાય છે. આથી જ વિદ્યાર્થી ગમે તેટલા સારા માર્ક્સ કેમ ન મેળવે એક શિક્ષક તેને અહેસાસ કરાવતા જ રહે છે કે તને હજુ નથી આવડતું.

મિત્રો, આપણે જન્મ થી જ કંઈકને કંઈક દુનિયા પાસે થી લેતા જ આવ્યા છીએ. નાનપણ થી જ માતા પિતાની સાર સંભાળ, પરિવારનો લાડ, શિક્ષકો પાસે થી અભ્યાસ. પરંતુ આજ નદીની ધારામાં વહેતા વહેતા ક્યારેક કોઈક વિરલાને જ એ જણાય કે આપણે માત્ર લેતાજ આવ્યા છીએ તો આપનાર કોણ? આપણે કંઈક લઇ રહ્યા છીએ એ ત્યારેજ શક્ય બને જ્યારે કોઈ આપનાર હોઈ.

મોટાભાગના સમાજના લોકો માત્ર લેવામાંજ રહેતા હોય છે જ્યારે આપનાર ઓછા હોઈ છે. મિત્રો, ઉપર આપેલા ચિત્રને જુવો એક વૃક્ષ છાંયો આપી રહ્યું છે અને તેની છાયામાં અનેક લોકો બેસેલા છે. આ ચિત્રને જોતા આ પોસ્ટ લખવાનું મન થયું. આપનાર ક્યારેય એકલતામાં હોતો જ નથી. કારણકે તેની પાસે લેવાવાળા ઘણા હોઈ છે.

પરંતુ ક્યારેક આપવા વાળો પણ આત્મવિશ્વાસ ખોઈ બેસે છે જ્યારે તે અનુભવે છે કે જે લોકો એ તેની પાસે થી કંઈક લીધું છે તેવો ખરા સમયે જ્યારે તેવોની જરૂર હોય ત્યારે મદદરૂપ થતા નથી.

ખૂબ જ ઓછા લોકો હોઈ છે જે આપવા વાળાની બાજુમાં ઉભા રહીને પોતાના પર કરેલા ઉપકારનો બદલો આપતા હોય છે. આવા જ લોકો આપનાર ના આત્મબળને જીવિત રાખે છે.

જેમકે ઉપરના ચિત્રમાં બેસેલા તો ઘણા લોકો છે પણ ખૂબ જ ઓછા લોકો હશે જે તે વૃક્ષને પાણી આપવાનું વિચારશે અને ત્યાર બાદ પાણી પણ આપશે.

ખરેખર આ આખા પ્રકરણમાં મને ભૂલ મનુષ્ય સ્વભાવ અને સંસ્કારની લાગે છે. સંસ્કાર એક પરિબળ છે જે સ્વભાવની નિર્મિતી કરે છે. બાળક નાનું હોઈ ત્યારે તેના પર સંસ્કાર નું સિંચન માતા-પિતા, શિક્ષક, પરિવાર કે આસપાસના વાતાવરણ દ્વારા થાય છે. જેમાં બાળક સૌથી વધુ સમય માતા-પિતા પાસે વ્યતીત કરતું હોય, સંસ્કાર પણ સૌથી વધુ તેવો પાસે થીજ મેળવે છે. આથી હું માનું છું કે માતા પિતાની નૈતિક ફરજ છે કે પોતાના બાળકને માત્ર લેવાનું જ નહીં પરંતુ આપવાનું પણ શીખવાડે. એક ચોકલેટ થી શરૂ થતી આ યાત્રા જેતે બાળકને સમાજના એ વ્યક્તિઓની શ્રેણીમાં મૂકે છે કે જેવો આપનાર છે.

પક્ષીઓના ખાલી માળાને જોયો છે? એ બતાવે છે કે તેમાં રહેતા પક્ષીના સંતાનો એ ઉડવાનું શીખી લીધું છે. તેવો જીવનમાં આગળ વધી ચુક્યા છે.

તેવીજ રીતે જો આપણે પણ જીવનમાં આગળ વધવું હોઈ, સફળતા મેળવવી હોઈ તો આ પક્ષીઓની માફક આપણી સુખ સુવિધાનો ત્યાગ કરીને, આપણું સુરક્ષિત વાતાવરણ છોડીને બાધાઓનો સામનો કરવો પડશે.

યાદ રાખો, ભૂતકાળ સાથેનો મોહ ભવિષ્યમાં મળનારી સફળતાના માર્ગનો સૌથી મોટો અવરોધ છે.

રુદ્રાક્ષ, કહેવાય છે કે તે મહાદેવના આંસુ છે.

જ્યારે આંસુ આવે ત્યારે તેને જાતેજ લૂછી લો. કેમકે બીજા કોઈને આંસુ લુછવા આપ્યા તો તેવો તેનો દૂર ઉપયોગ કરશે.

અન્ય લોકો આપણી ખામીઓને જાણીને પહેલા સહાનુભૂતિ દેખાડશે અને પછી બદલામાં ઘણું બધું લઇ જશે.

એટલા માટે આપણી ખામીઓને ક્યારેય આંસુ બનવા ન દો. આપણી ખામીનું જ્ઞાન કોઈને ન થવા દો. સ્વયં પર એકાંતમાં કાર્ય કરો અને આપણી ખામીને જ આપણી તાકાત બનાવો. મહાદેવના રુદ્રાક્ષની જેમ આપણા આંસુને, આપણી ખામીઓને એક અલગ રૂપ આપો.

યાદ રાખો જો આપણી ખામીઓ બીજાને બતાવી તો એ અસફળતા તરફ આપણું પહેલું કદમ હશે.

પાણીનું ટીપું જો સળગતા તવા ઉપર પડે તો વરાળ બનીને ઉડી જાય છે. પણ આજ પાણીનું ટીપું કમળના ફૂલ ઉપર પડે તો પ્રકાશમાં મોતીની જેમ ચમકે છે. જો કોઈ મૃત વ્યક્તિના મુખમાં પડે તો ગંગા જળ બની મોક્ષ દાતા બની જાય છે. પરંતુ….

જો આજ ટીપું કોઈ સાપના મુખમાં પડે તો ઝેરમાં ભળીને પોતે ઝેર બની જાય છે.

જળ તત્વ એક જ છે પરંતુ અંતર છે તો માત્ર સંગતનો. સંગત જો એક પાણીના ટીપાનું નશીબ બદલી નાખે છે તો માણસનું કેમ નઈ?

આથી હંમેશા સારી સંગતની જ પસંદગી કરો, કેમકે જો સાપની સંગતિ કરશો તો સાપ તમને કરડી જશે કાતો તમે પોતે ઝેર થઈ જશો.

સંગત જ આપણું ભાગ્ય નક્કી કરે છે

પોતાના આપેલા વચનોને સિદ્ધ કરતા રહો, વિશ્વાસ બનાવી રાખવા શબ્દોનો વજન હોવો જરૂરી છે. વજન વગરના શબ્દો પર કોઈ વિશ્વાસ નથી કરતું.

કોઈ ચાલે કે ના ચાલે ભાઈ આ જિંદગી છે એતો ચાલતી જ રહેશે.

કોઈ સારા મળશે, કોઈ ખરાબ મળશે. કોઈ સાથે રહેશે તો કોઈ દૂર. આતો જિંદગી છે ભાઈ ચાલતી જ રહેશે.

કોઈ પ્રિય બનશે તો કોઈ અપ્રિય. પણ સાહેબ આ જિંદગી છે એતો ચાલતી જ રહેશે.

કોઈક ક્ષણ જીવનની સારી યાદ-ગીરી બનશે, તો કોઈ ક્ષણને ભૂલવા તો છે પણ યાદ-બની રહેશે. આ તો જિંદગી છે એતો ચાલતી જ રહેશે.

કેટલાક પ્રશ્નોના જવાબો પુરા મળશે તો કેટલાકના જવાબો અધૂરા રહેશે પણ ભાઈ આ તો જિંદગી છે એતો ચાલતી જ રહેશે.

જેને વેઠ્યું તે શીખશે, જે કર્યું તે ભોગવશે આતો જિંદગી છે એતો ચાલતી રહેશે.

કોઈ ગંમત કરશે તો કોઈ રમત પણ રમશે, આતો જિંદગી છે ભાઈ એતો ચાલતી જ રહેશે.